Współczynnik GKI

Pomimo ogromnego boom na dietę ketogenną, na polskich stronach internetowych nie znajdziemy wiele informacji na temat jej stosowania w kontekście klinicznym i współczynnika GKI. Zapomnieliśmy, że dieta ketogenna to przede wszystkim dieta lecznicza i utożsamiamy ją bardziej z odchudzaniem niż z leczeniem. 

Ketoza kliniczna to ketoza indukowana w celach medycznych. Stosuje się ją przede wszystkim w terapii padaczki lekoopornej, nowotworów, cukrzycy i chorób neurodegeneracyjnych. Podstawową różnicą pomiędzy zastosowaniem diety niskowęglowodanowej (profilaktycznie lub w celu utraty masy ciała) a wprowadzeniem organizmu w stan ketozy klinicznej jest większa samokontrola i jeszcze większa personalizacja. 

Działanie ketozy to przede wszystkim działanie przeciwzapalne, efekt antykataboliczny, działanie przeciwdrgawkowe, poprawa glikemii i działanie neuroprotekcyjne, lecz samo przejście na dietę ketogenną może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Warto wtedy skorzystać z narzędzia jakim jest współczynnik GKI.

GKI

Glucose Ketone Index [GKI] to stosunek glukozy we krwi do ketonów. Badania wykazały zależność pomiędzy poziomem GKI a skutecznością diety ketogennej. GKI pozwala ocenić w jak zaawansowanej ketozie jesteśmy i czy powinniśmy wprowadzić modyfikacje w celu pogłębienie tego pożądanego stanu metabolicznego. 

Współczynnik GKI został opracowany jako narzędzie monitorujące skuteczność terapii chorób nowotworowych, ale zastosowanie go w innych chorobach, szczególnie w obrębie mózgu, może przynieść wiele korzyści. Do takich chorób należą choroba Alzheimera, Parkinsona, pourazowe uszkodzenie mózgu, przewlekła choroba zapalna i padaczka. 

Jak obliczyć współczynnik GKI?

GKI to stosunek glukozy do ketonów, a dokładniej do BHB, czyli głównego ciała ketonowego krążącego we krwi. 

Poziom ketonów podaje się przeważnie w mM/L, ale większość glukometrów podaje stężenie glukozy we krwi w mg/dL, dlatego zanim podzielimy glukozę przez ketony musimy zamienić jednostki- mg/dL na mM/L. Możemy do tego celu zastosować kalkulatory dostępne w Internecie [np. KLIK] lub obliczyć na piechotę, dzieląc poziom glukozy podany w mg/dL przez 18,018 (ponieważ 1 mM/L = 18,018 mg/dL). Otrzymany wynik to poziom glukozy w mM/L.

Przykład

Mój poziom glukozy to 80 mg/dl, a poziom ketonów to 3,8 mM/L (zmierzone glukometrem z opcją mierzenia ciał ketonowych). Współczynnik GKI policzyłam w następujący sposób:

80 mg/dL : 18,018 = 4.44 mM/L

4,44 mM/L : 3.8 mM/L = 1,17

Mój współczynnik GKI to 1,17.

Pomiar należy wykonywać 2-3 godziny po posiłku, najlepiej dwa razy dziennie. Umożliwi to skojarzenie ewentualnych zmian w poziomie GKI ze zjedzonym posiłkiem i pozwoli wprowadzić modyfikacje.

Co oznacza otrzymany wynik?

Dieta ketogenna jest skuteczniejsza w przypadku niższych wartości GKI. Świadczą o tym przeprowadzone badania: 

W badaniu klinicznym obserwacji poddano dwóch pacjentów pediatrycznych ze złośliwym nowotworem mózgu, u których wprowadzono dietę ketogenną. U pacjenta z gwiaździakiem anaplastycznym początkowe GKI wynosiło 27,5, nowotwór wówczas nie reagował na chemioterapię. Gdy GKI spadło do 1,1 pobór glukozy przez guza zmniejszył się o 21,77%. U drugiego pacjenta z gwiaździakiem móżdżku, gdy GKI spadło z 27,5 na 0,7, również zauważono zmniejszony wychwyt glukozy przez guza o 21,84%. W innych badaniach klinicznych, przeprowadzonych również na zwierzętach, otrzymano podobne wyniki. 

Im niższy współczynnik GKI tym lepiej. Wartość docelowa to 1– uważa się, że jest to najbardziej terapeutyczny poziom ketozy klinicznej. Czyli dążymy do jak najwyższego poziomu BHB i jak najniższego poziomu glukozy. A co z hipoglikemią? 

HIPOGLIKEMIA A KETOZA

Z definicji hipoglikemia to stan, w którym ilość glukozy we krwi spada poniżej 70 mg/dL. Na diecie ketogennej nietrudno o taki wynik. A dążąc co GKI równego 1 jest to nawet wskazane. Czy jest się czego bać? NIE. Choć u osoby na diecie węglowodanowej hipoglikemia to niebezpieczny stan, na diecie ketogennej organizm działa inaczej– czerpie energię z ciał ketonowych, a one dodatkowo zapobiegają objawom neurologicznym związanym z hipoglikemią.

Warto dodać, że korzystny współczynnik GKI możemy uzyskać również postem lub głodówką leczniczą. Dieta ketogenna nie jest jedyną metodą wprowadzenia organizmu w stan ketozy. 

NIE TYLKO DIETA

Dieta ketogenna zawsze powinna iść w parze z optymalizacją stylu życia- snem, słońcem i ograniczeniem stresu. Stres może być doskonałym przeciwnikiem uzyskania korzyści z ketozy, ponieważ podnosi poziom glukozy we krwi, szczególnie u osób z cukrzycą.  Zadbanie o te czynniki powinno być nieodłącznym elementem walki o optymalny poziom GKI. 

Zachęcam osoby, które przebywają w ketozie w celach profilaktycznych, do zmierzenia współczynnika GKI. Jestem bardzo ciekawa waszych pomiarów. 

Bibliografia: Meidenbauer J.J., Mukherjee P., Seyfried T.N.: The glucose ketone index calculator: a simple tool to monitor therapeutic efficacy for metabolic management of brain cancer, Nutr Metab (Lond). 2015; 12: 12.

Warto przeczytać Dieta keto- jak zacząć?