IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1), czyli insulinopodobny czynnik wzrostu 1, to hormon białkowy produkowany głównie w wątrobie. Pełni kluczową rolę w regulacji wzrostu i rozwoju tkanek. Jest niezbędny m.in. do prawidłowego rozwoju płodu. U dorosłych wysoki poziom IGF-1 nie jest pożądany, ponieważ został powiązany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju różnych nowotworów, w tym raka piersi, jajnika, endometrium, prostaty i jelita grubego. IGF-1 sprzyja proliferacji (namnażaniu) komórek nowotworowych i hamuje ich apoptozę (zaprogramowaną śmierć), co może przyczyniać się do progresji choroby. Ponadto stale podwyższony poziom IGF-1 może zwiększać oporność komórek nowotworowych na chemioterapię i radioterapię.
Co zwiększa poziom IGF-1?
Do czynników zwiększających poziom IGF-1 możemy zaliczyć przede wszystkim:
Wysokie spożycie nabiału
Wysokie spożycie nabiału, zwłaszcza mleka krowiego, może zwiększać poziom krążącego IGF-1 u dorosłych z dwóch powodów:
- mleko krowie jest źródłem IGF-1, który może zostać wchłonięty w jelicie cienkim
- składniki mleka, zwłaszcza aminokwasy, mogą indukować syntezę i wydzielanie wątrobowego IGF-1 do krążenia.
Badania kohortowe przeprowadzone w Kalifornii i Szwecji wykazały, że spożycie mleka krowiego może być czynnikiem ryzyka rozwoju raka piersi ER+ (estrogen receptor-positive) w populacjach Ameryki Północnej i Europy. Jednak nie wszystkie badania potwierdzają tę zależność.
Wysoka podaż węglowodanów w diecie
Dieta bogata w węglowodany, zwłaszcza o wysokim indeksie glikemicznym powoduje gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi, co prowadzi do zwiększonego wydzielania insuliny. Z kolei wzrost poziomu insuliny stymuluje produkcję IGF-1 w wątrobie.
Nadwaga, otyłość i nadwyżka kaloryczna
Komórki tłuszczowe wpływają na wydzielanie insuliny i hormonów steroidowych, co pośrednio zwiększa poziom IGF-1. Otyłość może również osłabiać mechanizmy hamujące proliferację komórek nowotworowych. Natomiast nadmierne spożycie białka zwierzęcego, zwłaszcza w warunkach nadwyżki kalorycznej i niskiej masy mięśniowej, sprzyja zwiększonej produkcji IGF-1 w wątrobie.
Stan zapalny
Długotrwały stan zapalny (np. związany z insulinoopornością i otyłością) może zwiększać poziom IGF-1 w niektórych tkankach, szczególnie w tkance tłuszczowej i nowotworach.
Wysoki poziom estrogenów i dominacja estrogenowa
Estrogeny mogą stymulować wątrobę do zwiększonej produkcji IGF-1 oraz obniżać poziom białek wiążących IGF-1, co zwiększa jego aktywność w organizmie. Ponadto dominacja estrogenowa jest związana z przewlekłym stanem zapalnym.
Jak obniżyć poziom IGF-1?
Korzystny wpływ na regulację poziomu IGF-1 mają przede wszystkim:
- dieta przeciwzapalna o niskim ładunku glikemicznym i obniżonej podaży węglowodanów – celem jest przede wszystkim spadek poziomu glukozy i insuliny
- ograniczenie nabiału i optymalna podaż białka – ilość białka należy dostosować do stanu zdrowia. Zarówno nadmiar, jak i niedobór może działać niekorzystnie
- post przerywany (IF) lub okresowe ograniczenie kalorii mogą obniżyć poziom IGF-1 i innych czynników wzrostowych
- redukcja masy ciała w przypadku nadwagi i otyłości
- regularna, umiarkowana aktywność fizyczna
- unikanie ksenoestrogenów (plastik, pestycydy, konwencjonalne kosmetyki, środki czystości)
- wspieranie metabolizmu estrogenów poprzez m.in. dietę bogatą w warzywa krzyżowe, ukierunkowaną na wsparcie detoksu wątrobowego
- zdrowy sen
Podsumowanie – IGF-1 i choroby nowotworowe
Czy dieta w chorobie nowotworowej ma znaczenie? To już nawet nie podlega wątpliwości – dietoterapia może być świetnym wsparciem terapii onkologicznej. Obniżenie poziomu IGF-1 powinno być jednym z kluczowych celów dietoterapii chorób nowotworowych. I choć niski poziom tego hormonu nie zagwarantuje nam zdrowia, to wysoki poziom znacząco zwiększa ryzyko rozwoju i progresji choroby.
Poziomu IGF-1 nie bada się rutynowo, ale badanie możesz wykonać samodzielnie w każdym laboratorium. Jeżeli poziom IGF-1 jest podwyższony, wprowadź rozsądne zmiany w swojej diecie i stylu życia.
Twoje wybory żywieniowe mają znaczenie!
Bibliografia:
- Kasprzak A. 2021. Insulin-Like Growth Factor 1 (IGF-1) Signaling in glucose metabolism in colorectal cancer. International Journal of Molecular Sciences, 22(12):6434.
- Sair AT, Liu RH. 2022. Molecular regulation of phenolic compounds on IGF-1 signaling cascade in breast cancer. Food & Function, 13(6):3170–3184.
- Melnik B.C. i in. 2023. The role of cow’s milk consumption in breast cancer initiation and progression. Current Nutrition Reports, 12(1):122–140.
- Kaluza J. i in. 2021. Long-term consumption of non-fermented and fermented dairy products and risk of breast cancer by estrogen receptor status – Population-based prospective cohort study. Clinical Nutrition, 1966-1973.
Brak komentarzy