Kwasica ketonowa jest w dalszym ciągu mylona z ketozą odżywczą- stanem, do którego doprowadza dieta ketogenna. Osobiście spotkałam się z takim przeświadczeniem wśród wykładowców uczelni wyższych i praktykujących lekarzy. Faktem jest, że oba te stany wiążą się z produkcją ciał ketonowych, ale mechanizmy produkcji bardzo się od siebie różnią, przy czym kwasica jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia, a ketoza odżywcza absolutnie nie.
Czym jest kwasica ketonowa?
Kwasica ketonowa jest ostrym powikłaniem metabolicznym występującym w przebiegu cukrzycy typu I, rzadziej w cukrzycy typu II. Rozwija się w następstwie braku insuliny lub znacznego jej niedoboru. Dochodzi do hiperglikemii, a gdy poziom glukozy przekracza 180 mg/dl rozwija się glikozuria czego następstwem jest utrata wody, elektrolitów i odwodnienie. Odwodnienie, poprzez podniesienie osmolarności osocza, pogarsza perfuzję krwi przez narządy. Na skutek niedoboru lub braku insuliny dochodzi do nadmiernego wydzielania hormonów- antagonistów insuliny takich jak glukagon, kortyzol, adrenalina, hormon wzrostu. Hormony te nasilają hiperglikemię, katabolizm białek i tłuszczów. Efektem katabolizmu białek jest powstawanie aminokwasów, które dostarczają substratu do produkcji glukozy, a efektem lipolizy jest nadmiar wolnych kwasów tłuszczowych oraz glicerolu. Dochodzi do nadmiernej produkcji ciał ketonowych i rozwoju kwasicy ketonowej. U chorych na cukrzycę typu I kwasicę ketonową mogą powodować, m.in. stany zwiększonego zapotrzebowania na insulinę (np. stres, zakażenie, udar, zawał serca, uraz), błędy w samokontroli i leczeniu, awaria pompy insulinowej, narkotyki (kokaina, ecstasy), niektóre leki (np. pobudzające układ współczulny, antypsychotyczne). U chorego występują charakterystyczne objawy jak:
– nudności, wymioty, bóle brzucha
– zapach acetonu z ust
– duszności
– suchość języka
– utrata napięcia skóry
– wzmożone pragnienie
– osłabienie, senność, utrata przytomności
Jeżeli leczenie nie zostanie przeprowadzone na odpowiednim poziomie może dojść do powikłań kwasicy ketonowej takich jak m.in. spadek objętości krwi, hipoglikemia, hiperglikemia, hipokaliemia, hiperkaliemia, ostra niewydolność nerek, rozpad tkanki mięśniowej, krwawienie z przewodu pokarmowego, zespół zaburzeń oddychania dorosłych, obrzęk płuc, posocznica.
Ketoza a kwasica ketonowa
W ketozie odżywczej glukoza we krwi utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Badania pokazują, że również u chorych na cukrzycę na diecie ketogennej utrzymuje się na poziomie 70-100 mg/dL. Poziom ciał ketonowych we krwi oscyluje pomiędzy 2-8 mmol/L, a w kwasicy ketonowej wynosi powyżej 10 mmol/L. Dieta ketogenna nie doprowadza również do braku insuliny, co jest czynnikiem niezbędnym do rozwinięcia się kwasicy. Podsumowując kwasica ketonowa a ketoza odżywcza to dwa różne stany metaboliczne, wzajemnie na siebie nie wpływające.
Bibliografia
1. Ciechanowska M., Starzyk J.: Kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy typu 1 u dzieci. Rozpoznanie i leczenie chorego w pierwszej dobie hospitalizacji, Klinika Endokrynologii Dzieci i Młodzieży Katedry Pediatrii, Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii w Krakowie, ISSN 1734–3321
2. Yancy W.S. i in.: A low-carbohydrate, ketogenic diet to treat type 2 diabetes, Nutr Metab (Lond). 2005; 2: 34. 1. doi: 10.1186/1743-7075-2-34
3. Kardasz M., Pawłowska D.: Dieta ketogenna jako terapia w lekoopornej dziecięcej epilepsji, 02.08.2009, Nowa Pediatria 3/2009, s. 79-89
Brak komentarzy