Dieta ketogeniczna i nowotwory to temat niezwykle ciekawy. Dlaczego?
Glukoza nie jest naszym jedynym paliwem. Zdrowe komórki organizmu człowieka mogą czerpać energię również z innych związków. Dla przykładu- zdrowa tkanka mózgowa może czerpać energię zarówno z glukozy jak i z ciał ketonowych, przy czym guz mózgu czerpie energię tylko z glukozy. Dlatego też dieta ketogeniczna może odgrywać ważną rolę w leczeniu choroby nowotworowej. Taki model żywienia jest w stanie zaburzyć metabolizm nowotworu. Poniżej przedstawiłam kilka przeprowadzonych badań naukowych, które wyglądają obiecująco w kontekście stosowania diety ketogenicznej w chorobie nowotworowej.
Dieta ketogeniczna i nowotwory- BADANIA
Thomas N. Seyfried i wsp. w swoim badaniu na myszach z guzami mózgu i dzieciach ze złośliwym gwiaździakiem wykazali, że guzy są potencjalnie możliwe do opanowania terapią dietetyczną ograniczającą glukozę i podnoszącą ilość ciał ketonowych. Według badaczy taka terapia zmniejsza wzrost guza m.in. dzięki działaniom przeciwzapalnym, angiogennym i proapoptotycznym.
Csaba Tóth i Zsófia Clemens opublikowali przypadek pacjenta chorego na raka mioepitelialnego umieszczonego na podniebieniu miękkim. Z racji wysokiej złośliwości guza, pacjentowi zaproponowano operację i protezę podniebienną, na którą pacjent nie wyraził zgody. Ponadto 60-letni pacjent odmówił zastosowania chemioterapii i radioterapii. Rezonans magnetyczny z 20 grudnia 2014 r. wykazał masę o wymiarach 36x33x27 mm, pochodzącą z lewego podniebienia miękkiego. Pacjent krótko po diagnozie rozpoczął dietę ketogeniczną opierającą się w szczególności na produktach zwierzęcych- czerwonym, tłustym mięsie i podrobach, nie stosując jednocześnie olejów roślinnych i nabiału. Przez pierwsze 6 miesięcy pacjent stosował dietę mięsno-tłuszczową, a po upływie tego czasu spożywał niewielkie ilości warzyw i miodu do słodzenia. Pacjent nie miał ograniczeń kalorycznych, a poziom ciał ketonowych był regularnie kontrolowany laboratoryjnie. Pacjentowi wykonano trzy badania MRI (rezonans magnetyczny): pierwsze, 18 kwietnia 2015 roku – nie wykazało zmian w wielkości guza (36x33x27 mm), podczas gdy dwa kolejne badania MRI (28 października 2015 r. i 12 stycznia 2016 r.) wykazały zmniejszoną wielkość guza (33x27x24 mm). Na czas opublikowania pracy (sierpień 2016) pacjent był od 20 miesięcy na diecie ketogenicznej i subiektywnie odczuwał zmniejszenie się guza nowotworowego. Ponadto nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych. Pacjent zgłaszał poprawę samopoczucia i sprawności fizycznej.
W badaniu, w którym podano prekursory ciał ketonowych myszom chorym na nowotwór, wykazano, że taka suplementacja zwiększyła czas przeżycia odpowiednio o 51 i 69% u zwierząt z przerzutami nowotworowymi. Na podstawie tych danych, badacze zasugerowali, że podawanie prekursorów ciał ketonowych jest skuteczną terapią przeciwnowotworową, ale wymagającą dalszych badań klinicznych. Ponadto w badaniach wykazano, że dieta ketogeniczna zwiększa skuteczność radioterapii i chemioterapii in vivo. Radioterapia i chemioterapia uszkadzają prawidłowe tkanki, a ciała ketonowe poprzez działanie ochronne przed stresem oksydacyjnym, mogłyby złagodzić niektóre z niepożądanych skutków ubocznych terapii.
W publikacji ,,Effects of a ketogenic diet on tumor metabolism and nutritional status in pediatric oncology patients: two case reports’’ przeprowadzonym w 1995 roku, wykazano, że dziecko z zaawansowanym guzem mózgu już po 8 tygodniach stosowania diety wykazywało znaczną poprawę kliniczną w zakresie nastroju i rozwoju nowych umiejętności. W innym badaniu nad wpływem diety ketogenicznej na komórki nowotworowe, wzięto pod lupę neuroblastomę, czyli nerwiaka zarodkowego – jednego z najgroźniejszych nowotwór wieku dziecięcego. Wykazano, że nerwiak w otoczeniu ciał ketonowych wykazuje dużo większą zdolność do apoptozy. Wywnioskowano, że żywieniowe modyfikacje doprowadzające do powstawania ciał ketonowych mogą być obiecującą terapią tego rodzaju nowotworu u dzieci.
Odwrotny efekt Warburga
Wyniki powyższych badań wyglądają obiecująco i skłaniają do prowadzenia dalszych badań na temat diety a profilaktyki/leczenia raka. Niemniej jednak leczenie nowotworu jest niesamowicie skomplikowaną sprawą, którą utrudnia dodatkowo odkrycie odwrotnego efektu Warburga. Sam efekt Warburga jest odkryciem, za którego twórca Otto Warburg dostał Nagrodę Nobla. Ten model metabolizmu komórek nowotworowych zakłada, że rak preferuje oddychanie beztlenowe wykorzystując do tego glukozę. Komórki nowotworowe przekształcają ogromne ilości glukozy do mleczanu w procesie fermentacji mlekowej. Niestety całkiem niedawno potwierdzono eksperymentalnie zjawisko odwrotnego efektu Warburga. Teoria zakłada, że komórki nowotworowe mogą rozwijać się bez glukozy, ponieważ aktywują fibroblasty podścieliska guza, które zaczynają z nimi współdziałać. Fibroblasty ,,zmuszone’’ są do przeprowadzania procesów katabolicznych, a związki i energia powstałe w tych procesach umożliwiają wzrost i rozwój raka.
Podsumowując, pomimo istnienia zjawiska odwrotnego efektu Warburga badania pokazują, że dieta ketogeniczna jest obiecującą terapią. Ma na to wpływ typ nowotworu i to, że odwrotny efekt Warburga nie zachodzi u każdej chorej osoby. Warto pamiętać, że dieta ketogeniczna powinna być jedną (nie jedyną) z terapii, podczas leczenia choroby. Dietoterapia zawsze powinna iść w parze z odpowiednią zmianą stylu życia, doborem odpowiedniej jakości produktów spożywczych i pozytywnym nastawieniem psychicznym zarówno osoby chorej jak i osób w jej otoczeniu.
Bibliografia:
1. Seyfried T.N. i in.:Targeting energy metabolism in brain cancer with calorically restricted ketogenic diets, Epilepsia. 2008 Nov;49 Suppl 8:114-6. doi: 10.1111/j.1528-1167.2008.01853.x.
2. Tóth C., Clemens Z.: Halted Progression of Soft Palate Cancer in a Patient Treated with the Paleolithic Ketogenic Diet Alone: A 20-months Follow-Up, American Journal of Medical Case Reports Vol. 4, No. 8, 2016, pp 288-292. doi: 10.12691/ajmcr-4-8-8
3. Poff A.M., Ari C., Seyfried T.N., D’Agostino D.P.: Ketone supplementation decreases tumor cell viability and prolongs survival of mice with metastatic cancer, Int J Cancer. 2014 Oct 1; 135(7): 1711-1720
4. John A.P.: Dysfunctional mitochondria, not oxygen insufficien¬cy, cause cancer cells to produce inordinate amounts of lactic acid: the impact of this on the treatment of cancer. Med. Hypotheses, 2001;57:429-431.
5. Gasińska A i in.: Jak oddychają komórki nowotworowe ? Nowotwory 2013; 63 (2):124-131.
6. Nebeling LC i in.: Effects of a ketogenic diet on tumor metabolism and nutritional status in pediatric oncology patients: two case reports, J Am Coll Nutr.1995 Apr;14(2):202-8.
7. Skinner R. i in.: Ketone bodies inhibit the viability of human neuroblastoma cells, Journal of Pediatric Surgery Volume 44, Issue 1, January 2009, Pages 212-216
Brak komentarzy